क्रिकेटर संजय बांगरचा मुलगा आर्यनने 11 महिन्यांपूर्वी लिंग संक्रमणाचा प्रवास सुरू केला. ‘हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपी’ने त्याच्या शरीरात बदल घडवून आणले आणि त्यामुळे त्याचे नाव आर्यनवरून बदलून अनाया असे झाले.
क्रिकेटर संजय बांगरचा मुलगा आर्यन बांगरवर लिंग परिवर्तनाची शस्त्रक्रिया झाली आहे. आता ती सोशल मीडियावर अनाया बांगर अशी ओळख देते. सोशल मीडियावर स्वतःचा एक व्हिडिओ शेअर करताना अनाया लिहिते: मी शक्ती गमावत आहे पण आनंद मिळवत आहे.
शरीरातील बदल, डिसफोरिया कमी… अजून खूप लांबचा पल्ला गाठायचा आहे, पण प्रत्येक पाऊल मला स्वतःसारखे वाटते.
23 वर्षीय आर्यनने हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपी घेतली. अनाया स्थानिक क्रिकेट क्लब इस्लाम जिमखानाकडून खेळायची आणि सध्या मँचेस्टरमध्ये राहतो.
23 ऑगस्ट रोजी एका पोस्टमध्ये, तिने क्रिकेटवरील तिचे प्रेम व्यक्त केले, जे तिच्या वडिलांकडून प्रेरित आहे, ज्यांनी 12 कसोटी आणि 15 एकदिवसीय सामन्यांमध्ये भारताचे प्रतिनिधित्व केले आहे.
“क्रिकेट हा लहानपणापासूनच माझ्या आयुष्याचा एक भाग राहिला आहे.
मोठे झाल्यावर, मी माझ्या वडिलांना देशाचे प्रतिनिधित्व आणि प्रशिक्षण देताना आश्चर्याने पाहिले आणि काही वेळातच मी त्यांच्या पावलावर पाऊल ठेवण्याचे स्वप्न पाहू लागलो. त्याची खेळाबद्दलची आवड, शिस्त आणि समर्पण माझ्यासाठी खूप प्रेरणादायी होते. क्रिकेट माझे प्रेम, माझी महत्त्वाकांक्षा आणि माझे भविष्य बनले. मी माझे संपूर्ण आयुष्य माझ्या कौशल्याचा सन्मान करण्यात घालवले आहे, या आशेने की एक दिवस मलाही त्यांच्याप्रमाणे माझ्या देशाचे प्रतिनिधित्व करण्याची संधी मिळेल.
अनया बांगरचे लिंग संक्रमण
क्रिकेटर संजय बांगरचा मुलगा आर्यनने 11 महिन्यांपूर्वी लिंग संक्रमणाचा प्रवास सुरू केला, ज्याला ‘हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपी’ किंवा HRT म्हणतात. या थेरपीने हळूहळू त्याच्या शरीरात बदल घडवून आणले आणि या बदलामुळे त्याचे नाव आर्यनवरून बदलून अनाया झाले. अनायाने तिच्या सोशल मीडियावर अनेक पोस्टद्वारे हा प्रवास लोकांसोबत शेअर केला आहे. एका पोस्टमध्ये ते म्हणाले- ‘शारीरिक ताकद कमी होत असली तरी आनंद मिळत आहे.
क्रिकेटचे स्वप्न आणि आव्हान
अनायाला क्रिकेटची आवड त्याच्या वडिलांकडून वारशाने मिळाली आहे. संजय बांगरला लहानपणापासून खेळताना पाहून अनायालाही स्वप्न पडलं होतं की, त्यानेही क्रिकेटच्या मैदानावर भारताचं नाव लौकिक मिळवावं. पण एचआरटीमुळे त्याचे स्नायू आणि ताकद लक्षणीयरीत्या कमी झाली आहे. ती म्हणते, ‘माझ्या शरीरात खूप बदल होत असल्यामुळे क्रिकेटची जुनी आवड कायम ठेवणे माझ्यासाठी आता कठीण झाले आहे.’ तरीही अनायाने हार मानली नाही. आज ती इंग्लंडमधील मँचेस्टर येथील स्थानिक क्रिकेट क्लबकडून खेळते आणि अलीकडेच तिने १४५ धावा करून क्रिकेटवरचे तिचे प्रेम अजूनही अबाधित असल्याचे सिद्ध केले.
ट्रान्सजेंडर ऍथलीट्सचे नवीन नियम आणि अडचणी
अनायाचा संघर्ष केवळ ट्रान्सजेंडर महिला होण्यापुरता मर्यादित नाही, तर ट्रान्सजेंडर ॲथलीट होण्याच्या अडचणी देखील आहेत. इंग्लंड आणि वेल्स क्रिकेट बोर्ड (ECB) ने अलीकडेच एक वादग्रस्त नियम लागू केला आहे, ज्यानुसार पुरुष तारुण्य अनुभवलेल्या ट्रान्सजेंडर महिलांना 2025 पासून महिला क्रिकेटमध्ये खेळण्यास बंदी असेल. हा नियम अनयासाठी हृदयद्रावक ठरला. त्यांच्या हार्मोनची पातळी महिलांइतकी असली तरी या नियमामुळे त्यांना व्यावसायिक क्रिकेट खेळणे अशक्य झाले आहे. आपली निराशा व्यक्त करताना अनाया म्हणाली, ‘माझ्याकडे आवड आणि क्षमता आहे, पण या नियमांमुळे माझे वास्तव समजत नसल्याने यंत्रणा मला वगळत आहे.’
खेळांमध्ये सर्वसमावेशकता हवी
खेळात ट्रान्सजेंडर खेळाडूंना स्थान असायला हवे, असे अनायाला वाटते. हा मुद्दा उपस्थित करून त्यांनी मोठा प्रश्न उपस्थित केला आहे की, ट्रान्सजेंडर खेळाडूंना त्यांची स्वप्ने पूर्ण करण्याचा अधिकार का दिला जात नाही? आजच्या समाजात खेळांमध्ये सर्वसमावेशकतेची म्हणजेच प्रत्येकाला स्थान देण्याची नितांत गरज आहे. ट्रान्सजेंडर ॲथलीट्सच्या स्वप्नांना रोखणाऱ्या नियमांमुळे व्यावसायिक क्रिकेटमध्ये खेळण्याची त्याची इच्छा अपूर्ण राहिली.